over het werk

Het schone moment

Beelden van Peet Verrijn Stuart

Het noordelijke daglicht stroomt het atelier van beeldhouwer Peet Verrijn Stuart binnen. Het licht valt op open, hoge constructies die bijna reiken tot aan het plafond. Op de vloer staan andere beelden in donkere, gesloten contouren. Ze zijn vervaardigd uit industriële materialen als staal, messing en ijzer. De ruimte binnen de beelden is sterk aanwezig, bijna net zo tastbaar als de buitenvorm.

Verrijn Stuart (Heemstede, 1956) formuleert haar gedachten zorgvuldig. Als kunstenaar van deze tijd stelt ze zich eclectisch op. Ze stelt zich vragen over de functie en betekenis van kunst. Haar aandacht gaat uit naar het definiëren van binnenruimten. In haar werk staat de wisselwerking tussen beeld en ruimte centraal. Ruimte, licht en beweging spelen hierbij een belangrijke rol. Ze typeert haar werk wel eens als ‘filmisch’. Bij het ontwerpen houdt ze rekening met de – innerlijke en uiterlijke – plaats waar het beeld moet komen. Zowel de architectonische ruimte waar ze exposeert als de dynamische ruimte van de geest geven betekenis. Het werkelijke moment in de geschiedenis van het beeld, zegt ze, wordt bepaald door de plaats van het beeld in relatie met de ruimte en de andere beelden.

In een tentoonstellingsruimte gaan de beelden een dialoog met elkaar aan. De contrasten tussen statisch en dynamisch, open en gesloten, horizontaal en verticaal roepen spanning op. Door het geheugen… is de titel van een universele meubelvorm in gewalst staalplaat Een jeugdherinnering aan haar ouderlijk huis werd van elke subjectieve lading ontdaan. Als een platoonse schaduw heeft het beeld zijn plaats in de fysieke ruimte ingenomen. Stammetjes zijn drie fragiele sculpturen die in gesprek gewikkeld lijken te zijn. De ruimte doordringt en verbindt de ijle constructies. Het koperkleurige staal reflecteert het licht optimaal. De contouren herinneren aan de oervormen van bomen in een bos. Vaak zijn haar beelden stil en introvert. Blijf uit mijn buurt gaat over afstand, luisteren en stilte. Vanuit een middelpunt dringen drie toeters’ de ruimte binnen. De contouren lopen uit in gesloten cirkelvormen die de ruimte lijken af te tasten. Luisteren ze naar het geluid en de energie van stilte?

Verrijn Stuart beperkt zich niet tot driedimensionale beelden. Haar digitale prints – ontstaan met camera, scanner en computer – geven een vervreemdend beeld van licht en plaats. Ze roepen vragen op: waarom de keuze voor dit moment? Foto’s worden een metafoor voor de ervaring van het zich bevinden in, zich bewegen door een ruimte. In haar schetsen en tekenin­gen lijken de potloodlijnen het wit van het papier nauwelijks aan te tasten. Hier ligt de asso­ciatie met haar sculpturen als ruimtelijke tekeningen voor de hand.

Elementaire vormen, sobere materialen en heldere structuren ontlenen hun betekenis aan bepaling in de ruimte. In een expositie gaan de autonome beelden een nieuwe relatie aan, zowel met elkaar als met de ruimte. Ze roepen bij de bezoeker een sterke zintuiglijke ervaring op. Met doordachte concepten geeft Verrijn Stuart vorm en inhoud aan concrete beelden. Het mondt uit in een krachtig, soms poëtisch spel van materie in relatie met ruimte, licht en tijd. Ze zoekt de schoonheid van dat moment.

Sonja Overbeeke
Haarlem 1998